CIDI en antisemitisme

Salomon Bouman

vrijdag 14 maart 2014

CIDI heeft deze week nogal dramatische cijfers gepubliceerd over de toename van antisemitisme in Nederland. Je schrikt wel even als je leest dat er vorig jaar drieëntwintig procent meer antisemitische incidenten zijn gemeld ten opzichte van vorig jaar. Om precies te zijn: in 2012 werden 112 incidenten gemarkeerd, in 2013 steeg dit aantal tot 147.

Wat moet ik met die informatie? Op alija gaan, mijn hoofd in het zand steken en vrolijk verder leven? Is die verontrustende informatie bedoeld om op mijn hoede te zijn, in de trein geen Israëlische krant te lezen? Loop ik gevaar in Nederland? Moet ik mijn Jood-zijn laten onderduiken? Moeten we knokploegen vormen om ons te verdedigen? Welke raad kan CIDI me geven? Wat is eigenlijk de betekenis en waarde van die nieuwe gegevens over jodenhaat? Of is het de bedoeling Nederland aan de schandpaal te nagelen? Ik vraag me af of het wel zo verstandig is jaar in jaar uit met een thermometer de temperatuur van het antisemitisme te meten. Het maakt in ieder geval op mij een obsessieve indruk. Natuurlijk trok het CIDI-rapport over toenemend antisemitisme in Nederland de aandacht van de Israëlische pers. Ik weet zeker dat in Israël dr Manfred Gerstenfeld, met deze nieuwe gegevens over jodenhaat op zijn bordje, zit te smullen. Nu heeft hij weer stof om in de Israëlische media Nederland opnieuw zwart te maken. Pikzwart deze keer.

Is het wel zo erg hier? Vorige week vrijdag was ik in Amstelveen. Bij de kapper. De Israëli Eli knipt daar, de schoonheidsspecialiste uit Israël heeft er een kennelijk goed lopende zaak. Er wordt hoofdzakelijk Ivriet gesproken. Ik moest voor mijn vrouw een challe kopen. “Naar Laromme,” zei ze. Nog geen honderd meter verder had ik het gevoel in Tel Aviv te zijn. Het was erg druk in de bakkerij. Er werd geen woord Nederlands gesproken toen ik er was. Deze kosjere bakkerij draait kennelijk zo goed dat de Israëlische eigenaren hebben besloten de winkel grondig te moderniseren. Naar schatting zijn er tienduizend Israëli’s in en rond Amsterdam. Zouden zij iets van antisemitisme merken? Zouden zij zich ergeren aan de aanzettende anti-Israëlische gevoelens in Nederland? Of gaat dat aan hen voorbij? Zijn ze er ongevoelig voor omdat ze Israël toch met een gevoel van onbehagen (voorlopig) hebben verlaten?

Ik zit dus nogal met wat vragen naar aanleiding van de nieuwste CIDI-gegevens over antisemitisme in Nederland, het land dat voorop liep in het ontvangen, tolereren en het verlenen van burgerrechten aan Joden. Ik denk dat het een goed idee is een symposium te beleggen over de plaats van de Nederlandse Jood in de Nederlandse samenleving. Zodat gedachten en ervaringen kunnen worden uitgewisseld. Ik weet wel dat CIDI in extreme gevallen processen aanspant tegen antisemitische uitspattingen. Het probleem is dat dan in de fuik wordt gelopen van Israëlische excessen tegen Palestijnen. Anti-Israëlisme en antisemitisme liggen in elkaars verlengde. Maar voor een bepaalde categorie, laat ik schrijven ‘rechtvaardige burgers’, is extreme kritiek op Israël geen uiting van antisemitisme maar wel stellingname voor universele mensenrechten. Het is soms heel moeilijk beide zaken uit elkaar te houden. In mijn omgeving, in het deftige Bilthoven, stuit ik op hoog opgeleide mensen die weigeren Israël te bezoeken, met als argument dat Israël de mensenrechten schendt. Bij hen heb ik geen antisemitische gevoelens kunnen ontdekken. Ligt dat aan mij?

8 + 3 = ?
Ooit mocht ik leiding geven aan een Anti Discriminatie Bureau. Overigens hief de gemeentelijke subsidiegever dit ADB op omdat het Probleem zou zijn opgelost - al dan niet deskundig, daarover verschilden de meningen. Bij de ADB's waren we altijd voorzichtig in het interpreteren van aantallen meldingen. Een toename van het aantal klachten kon het gevolg zijn van grotere bekendheid met het ADB. Een goede relatie met de politie ter plaatse kon er toe leiden dat men daar meer alert was waardoor meer klachten geregistreerd werden. Daarnaast is racisme / antisemitisme een veelkoppig monster. Inhoudelijk variëren klachten van een ongelukkige opmerking tot systematische uitsluiting hetgeen weer niet per definitie voortkomt uit onversneden haat. Jodenhaat kan deel uitmaken van een breder fenomeen van afnemende tolerantie voor "afwijkend gedrag". Ik onderschrijf daarom je oproep om hier - toch maar weer eens - een studieuze bijeenkomst aan te wagen. Sjabbat sjalom.
Prachtige column. Jammer van dat eigenaardige einde. Jawel meneer Bouman, het ligt aan u als u bij die deftige “hoog opgeleide” mensen in Bilthoven geen antisemitisme kunt ontdekken. Ik ken die Bilthovenaren uiteraard niet, maar ook in mijn Amsterdamse omgeving ontmoet ik mensen die z.g. genuanceerd denken en daarom weigeren Israël te bezoeken. Onveranderlijk zien ze geen enkel bezwaar in een tripje naar al die landen waar de mensenrechten op ieder gebied minder worden gerespecteerd dan juist in Israël. Ik ga allang niet meer met ze in een zinloze discussie en loop weg. En noem ze in gedachten wel degelijk antisemiet.

Columns 2024

Columns 2023

Columns 2022

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013

Columns 2012

Columns 2011

Columns 0000

Doneren

Crescas kan niet zonder jouw steun. Met elke donatie, hoe klein ook, steun je onze activiteiten en zorg je dat wij nog meer voor Joods Nederland kunnen betekenen.